بلاک چین اکسپلورر یا مرورگر اختصاصی بلاکچین در واقع نقش موتور جستجو گوگل را در دنیای رمزارزها برعهده دارد. به کمک این مرورگرها، کاربران می‌توانند به جزئیات مختلفی از جمله تراکنش‌های مربوط به آدرس کیف پولها و همینطور داده‌های بلاکچین مثل میزان تراکنش‌ها، منبع و مقصد وجوه و همچنین وضعیت تراکنش‌ها دسترسی پیدا کنند. این مرورگرها هر داده‌ای را که نیاز داشته باشید در اختیار شما می‌گذارند. از این مرورگرها می‌توان برای استخراج اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها، کیف پولها و بلاک‌چین‌ها استفاده کرد و حتی می‌تواند اطلاعاتی مثل لیست ثروتمندان و پیام‌های مخفی را در اختیار کاربران بگذارد. در اینجا سعی کردیم ضمن بررسی تاریخچه مرورگرهای بلاکچین، کاربردهای آن را معرفی کنیم و ببینیم این مرورگرها تا چه حد می‌توانند برای ما کاربردی باشند.
سرفصل‌های این آموزش
طرز کار مرورگر اختصاصی بلاکچین
مرورگر بلاکچین نرم افزاری است که با استفاده از API و نود یا گره بلاکچین، داده‌های مختلف یک شبکه را به تصویر می‌کشد. علاوه بر این، با کمک آنها امکان جستجوی داده‌های مختلف مربوط به یک بلاکچین را برای کاربران فراهم می‌کند. مرورگرها تمام این داده‌ها را در قالب یک شبه‌جدول جمع‌آوری کرده و تنها کافی است از بین انبوه اطلاعات آنها، عبارت مورد نظر خود را جستجو کنید.
عمده استفاده اکثر کاربران از مرورگر بلاکچین، جستجوی داده‌های مربوط به بلوک‌هایی است که اخیرا استخراج شده‌اند. بررسی و دنبال کردن تراکنش‌هایی که اخیرا در بلاک چین انجام شده است هم از دیگر جستجوهای پرکاربرد در مرورگر بلاکچین است. برخی از این مرورگرها امکان مشاهده زنده استخراج بلوک‌ها و همچنین داده‌های مربوط به آنها را فراهم می‌کنند.
به طور کلی امکاناتی که یک مرورگر بلاک‌چینی ارائه می‌دهد به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:
۱) جستجو تاریخچه تراکنش‌های هر آدرس کیف پول
این ویژگی امکان بررسی هر آدرس کیف پولی را فراهم کرده و شفافیت در بلاک چین را افزایش می‌دهد. با استفاده از این امکان می‌توانید تاریخچه تراکنش‌های کیف‌پول مورد نظر را مشاهده کنید.
۲) بررسی آدرس‌های دریافتی و تغییرات آدرس
علاوه بر آدرس دریافتی تراکنش، امکان مشاهده تغییرات آدرس هم وجود دارد؛ این تغییر آدرس در واقع یک نوع خروجی است که رمزارز را به فرستنده (Spender) باز می‌گرداند. این کار برای جلوگیری از بالا رفتن هزینه تراکنش می‌شود و دیگر میزان زیادی از ورودی تراکنش صرف کارمزد نخواهد شد. این موضوع همچنین باعث افزایش شفافیت تراکنش‌ها می‌شود.
۳) مشاهده بزرگ‌ترین تراکنش‌های روز
این مورد را تنها برخی از مرورگرهای بلاکچین پشتیبانی می‌کنند و بر اساس آن می‌تواند فعالیت نهنگ‌ها را زیرنظر گرفت.
۴) بررسی وضعیت Mempool
با این ویژگی می‌توان تراکنش‌های تأیید نشده در یک بلاک چین را مشاهده و جزئیات آنها را بررسی کرد تا مشخص شود چه موردی باعث تایید نشدن تراکنش‌ها شده است.
۵) بررسی رخدادهای مربوط به دابل اسپندینگ یا دوبار خرج کردن
برخی از مرورگرهای بلاک چین از امکان یافتن تراکنش‌هایی که دوبار در یک بلاک چین خرج شده‌اند پشتیبانی می‌کنند. حالتی در نظر بگیرید که شخصی برای تراکنش کلاهبرداری، یک رمزارز را چندین مرتبه برای چند نفر بفرستد. در چنین حالتی اصطلاحا دوبار خرج کردن اتفاق افتاده و تراکنش فراد یا کلاهبرداری به حساب می‌آید.
۶) بررسی بلوک‌های یتیم (Orphaned) و باقی‌مانده (Stale)
بلوک‌های یتیم یا Orphaned، بلوک‌هایی هستند که پس از استخراج، به طولانی‌ترین زنجیره بلاک متصل نشده‌اند و بلاک چین والد آنها ناشناخته است. زمانی که زنجیره بلاکچین از بلوک‌های دیگر عبور می‌کند، شاهد به وجود آمدن بلوک‌های یتیم هستیم.
بلوک‌های باقی‌مانده نیز بلوک‌هایی هستند که بلوک والد آنها شناخته شده است اما هنوز به طولانی‌ترین زنجیره شناخته شده متصل نشده‌اند. برخی ازاین مرورگرها امکان بررسی و مشاهده این بلوک‌ها، امکان شناسایی بلوک‌هایی به یک بلاکچین متصل شده‌اند را برای کاربران فراهم می‌کند.
۷) بررسی وضعیت استخراج بلوک‌ها
اشخاص مختلف و استخرهای استخراج در هر بلوک معین با یکدیگر رقابت می‌کنند تا بتوانند با موفقیت یک بلوک را استخراج کنند. مرورگرهای بلاک‌چینی مشخص می‌کنند چه کسی موفق به انجام این کار شده است.
۸) بررسی کارمزدهای شبکه
مرورگر بلاکچین همچنین اطلاعاتی مثل کارمزد تراکنش‌ها، سختی شبکه بلاکچین، میزان نرخ هش و سایر داده‌ها را به کاربران نشان می‌دهد تا بر اساس آن ببینیم شبکه در لحظه مورد بررسی تا چه حد شلوغ است و تراکنش‌ها با چه هزینه و در چه مدت زمانی انجام می‌شوند.
مزایای استفاده از مرورگر بلاکچین برای کاربران سود تو
شاید مهم‌ترین دلیل استفاده از مرورگر بلاک چین ارائه اطلاعات جامع از وضعیت شبکه باشد. به عنوان مثال کیف پول‌های بلاک‌چینی می‌توانند انواع مختلفی از داده‌ها را به کاربر ارائه دهند؛ اما با محدودیت‌هایی مواجه‌اند. برای حل این مشکل و برای مشاهده داده‌های مربوط به تراکنش‌های انجام شده روی تمام کیف پول‌های یک بلاکچین خاص از مرورگرها استفاده می‌شود.
بنابراین می‌توان موارد زیر را در فهرست کاربردها و مزایای یک مرورگر بلاکچین قرار داد:
- مرورگرها شفافیت را افزایش می‌دهند چون همه داده‌ها در اختیار عموم قرار داده می‌شود.
- پیش از ارسال وجه، می‌توان مطمئن شد که آدرس کیف پول مقصد در بلاک چین مورد نظر معتبر است یا نه.
- می‌توان مراحل و وضعیت ارسال تراکنش و تایید آن را بررسی و رهگیری کرد.
- می‌توان جزئیات تراکنش‌های تایید نشده را مشاهده کرد و از آنها درس گرفت. مرورگر علت وقوع مشکل را مشخص می‌کند.
- می‌توان از هزینه‌های کارمزد شبکه یا گس شبکه باخبر شد.
- می‌توان بر اساس داده‌های موجود در این مرورگرها مثل تراکنش‌های بزرگ برای تصمیم‌گیری در زمان ترید استفاده کرد.
- توسعه دهندگان می‌توانند کیف پول و برنامه خود را بر اساس داده‌های خارجی از مرورگر بلاک چینی، عیب‌یابی کنند.
به عنوان مثال، وقتی شخصی ادعا می‌کند برای شما رمزارز ارسال کرده اما چیزی به کیف‌پول شما نیامده می‌تواند چند دلیل داشته باشد. ممکن است که تراکنش هنوز در انتظار تأیید باشد یا تراکنش به طور کلی رد شده باشد. همچنین شاید فرد مورد نظر به شما دروغ گفته و رمزارز را برایتان ارسال نکرده است. پیچیدگی خاص و قالب‌بندی منحصربه‌فرد بلاکچین به گونه‌ای نیست که یک کاربر ساده بتواند از ساختار و پیکربندی اطلاعات آن سر در بیاورد بنابراین این مرورگرها کار را ساده کردند تا همه بتوانند بر چنین چالش‌هایی پیروز شوند.
تاریخچه ظهور مرورگرهای بلاکچین
مرورگرهای بلاک چین همزمان با مفهوم بلاکچین به وجود آمدند. از آنجایی که بررسی جزئیات مختلف بلاکچین با دست خالی و بدون ابزار بسیار دشوار است؛ این نوع نرم افزارها به یک نیاز جدی تبدیل شدند و در ادامه بیشتر توسعه پیدا کردند. اولین مرورگر بلاکچین، که برای بلاکچین بیت کوین در نظر گرفته شده بود ، در نوامبر ۲۰۱۰ تقریباً همزمان با ورود بیت کوین در اینترنت ظاهر شد. نام آن theymos.ath.cx:64150/bbe بود. پس از آن اطلاعات بیت کوین به blockexplorer.com منتقل شد و در آن صفحه آمار واقعی بلاک چین ارسال می‌شد.
مرورگرهای پرطرفدار شبکه بلاکچین
در حال حاضر مرورگرهای مختلفی روی هر کدام از شبکه‌های بلاکچین راه‌اندازی شده و هر کدام محیط کاربری جداگانه‌ای دارند.
- Blockchair: این مرورگر امکان جستجوی تراکنش ها در ۱۵ بلاکچین مختلف را فراهم می‌کند
- Blockexplorer.com: بلاک‌اکسپلورر، مرورگر دیگری است که می توان داده‌های مربوط به شبکه بیت‌کوین را در آن جستجو کرد.
- blockchain.org: به شما امکان می‌دهد بلاک‌چین‌های بیت‌کوین را بر اساس بلوک‌ها، تراکنش‌ها و آدرس‌ها جستجو کنید.
- Tokenview:مرورگری چینی است که امکان جستجوی داده‌ها در بیش از ۲۰ بلاکچین محبوب را فراهم می‌کند.
- Etherscan: محبوب‌ترین مرورگر بلاک چین اتریوم است که امکان جستجو در تراکنش‌ها، آدرس‌ها، قراردادهای هوشمند، موجودی کیف‌پول و… را فراهم می‌کند.
- Mempool.nobitex.ir: مرور اختصاصی سود تو امکان جستجوی داده‌های مربوط به شبکه بیت‌کوین را فراهم می‌کند و با این تفاوت که جستجوی داده در این مرورگر، امنیت بیشتری برای کاربران ایرانی دارد. به طوری که برای حفظ حریم خصوصی، ترافیک جستجوی کاربران ایرانی در مرورگر اختصاصی سود تو در اختیار شرکت‌های تحریم‌کننده مثل سایفرتریس قرار نمی‌گیرد.
سخن پایانی
مرورگرهای بلاکچین به واسطه نیاز به ساده‌سازی و ایجاد قالبی قابل درک برای رخدادهای درون بلاک چین توسعه یافته‌اند. به واسطه آنها می‌توان اطلاعات دقیقی در مورد تراکنش‌ها به دست آورد و همچنین مهر تاییدی بر رخدادها و شفافیت تراکنش‌ها و بلاک‌چین‌ها زد.
