متاورس یا فراجهان اصطلاحی است که جدیداً زیاد به گوش می‌رسد. به خصوص از زمانی که مارک زاکربرگ خالق فیس بوک نام شرکت خود را به متا تغییر داد و به طور رسمی به این حوزه وارد شد؛ صحبت‌ها و پیش‌بینی‌های زیادی در این مورد رخ داد. در اصل شاید بتوان گفت متاورس شبکه‌ای گسترده از جهان‌های سه بعدی است که به صورت مجازی و آنلاین و به موازات جهان واقعی در جریان است. شما می‌توانید در یک جهان متاورس سر کار بروید، قهوه سفارش دهید، بازی کنید، به کنسرت یا تئاتر بروید؛ بدون اینکه حتی از تخت خوابتان بلند شده باشید. اما این ایده تا چه اندازه عملی است و می‌تواند جهان روزمره‌ای که می‌شناسیم را تحت تأثیر قرار دهد؟ ارتباط متاورس با ارزهای دیجیتال چیست؟ در ادامه به این سؤالات پاسخ‌خواهیم داد.
طی چند سال گذشته، ارتباطات تنگاتنگی میان جهان مالی، جهان مجازی و جهان فیزیکی به وجود آمده است. در حال حاضر شاید تنها با فشار یک دکمه تمامی دستگاه‌ها و ابزاری که به مدیریت زندگی کمک می‌کنند به هر چیز دیگری که اراده کنیم وصل می‌شوند. این مسئله فضا و اکوسیستم رمزارزها را نیز تحت تأثیر قرار داده است. NFTها، بازی‌های بلاک چینی و پرداخت به کمک ارزهای دیجیتال دیگر محدود به علاقه‌مندان کریپتو نمی‌شود. تمامی این‌ها در قالب بخشی از یک متاورس درحال‌توسعه است و به سادگی در دسترس همه قرار گرفته است. اما متاورس چیست و چه قابلیت‌هایی را به زندگی ما اضافه خواهد کرد؟
سرفصل‌های این آموزش
متاورس یا فراجهان چیست؟
متاورس یک مفهوم آینده‌نگرانه است که تمامی جنبه‌های زندگی کاربران را در یک فضای مجازی سه بعدی آنلاین به یکدیگر متصل می‌کند. متاورس پلتفرم‌های متعددی را به یکدیگر متصل می‌کند. برای درک بهتر این مفهوم اینترنت را تصور کنید که وبسایت‌های بسیاری را پوشش می‌دهد و تمامی آن‌ها از طریق یک مرورگر در دسترس ما قرار دارند.
این مفهوم اولین بار در رمان علمی تخیلی Snow Crash اثر نیل استفنسون به جهان معرفی شد. با این وجود، در حالی که ایده یک متاورس زمانی تنها در یک جهان تخیلی قابل تصور بود حالا چندان دور از زندگی روزمره ما به نظر نمی‌رسد.
متاورس از واقعیت افزوده یا Augmented reality سرچشمه می‌گیرد و هر کاربر در این مفهوم دارای یک شخصیت یا یک آواتار است که کنترل آن را بر عهده دارد. تمام امور می‌تواند در یک متاورس به سادگی انجام شود. به عنوان نمونه شما می‌توانید با یک هدست واقعیت مجازی در دفتر مجازی خود در یک جلسه واقعی شرکت کنید، سپس کار خود را به پایان برسانید و برای رفع خستگی یک بازی بلاکچینی را آغاز کنید و سپس سری به سبد رمزارزهایتان بزنید و به امور مالی خود رسیدگی کنید.
در حال حاضر بخشی از جنبه‌های متاورس در دنیای بازی‌های ویدیویی مجازی قابل‌مشاهده است. بازی‌هایی مانند Second Life و Fortnite یا ابزارهای اجتماعی کاری مانند Gather.town عناصر متعددی از زندگی ما را در دنیای آنلاین گرد هم آورده‌اند. در حالی که این برنامه‌ها متاورس نیستند؛ اما تا حدودی مشابه عمل می‌کنند. در حال حاضر متاورس یا فراجهان هنوز به آن معنا شکل نگرفته است.
متاورس علاوه بر پشتیبانی از بازی یا رسانه‌های اجتماعی می‌تواند اقتصاد، هویت دیجیتال، حاکمیت غیرمتمرکز و دیگر برنامه‌ها را با یکدیگر ترکیب کند. تمام این ویژگی‌ها باعث خواهد شد که فناوری بلاکچین در آینده به قدرتی بالقوه تبدیل شود.
مزیت متاورس برای جهان آینده چیست؟
همان‌طور که گفتیم متاورس تمام جنبه‌های زندگی را در قالب یک فضا درهم می‌آمیزد. با رخدادهای پس از همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ بسیاری از افراد در حال حاضر در خانه کار می‌کنند. به عنوان مثال یک کارمند به کمک متاورس می‌تواند وارد یک دفتر سه بعدی شود و با آواتارهای همکاران خود تعامل داشته باشد. شغل شما می‌تواند با متاورس مرتبط بوده به طوری که درآمد شما مستقیم در متاورس قابل استفاده باشد. هرچند که این نوع مشاغل از قبل به شکل مشابهی به وجود آمده‌اند.
GameFi و مدل‌های بازی برای کسب درآمد اکنون به جریان‌های ثابت درآمدی برای مردم در سراسر جهان تبدیل‌شده‌اند. این نوع مشاغل آنلاین نامزدهای فوق‌العاده‌ای برای پیاده‌سازی متاورس در آینده هستند. چراکه وجود چنین مشاغلی نشان‌دهنده تمایل مردم برای صرف زندگی، زمان خود در این حوزه است و مسئله کسب درامد از دنیای مجازی را برجسته می‌کند. بازی‌های درآمدزایی مانند Axie Infinity و Gods Unchained حتی جهان یا آواتار سه بعدی ندارند. با این حال واضح است که می‌توانند نشان‌دهنده راهی برای کسب درآمد به طور کامل از دنیای آنلاین باشند.
ارتباط بازی‌های ویدیویی با متاورس
از آنجایی که متاورس بر واقعیت مجازی سه بعدی تأکید دارد؛ بازی‌های ویدیویی نزدیک‌ترین تجربه از این مفهوم را برای ما به تصویر می‌کشند. این نکته تنها به این دلیل نیست که بازی‌ها سه بعدی هستند بلکه امروزه بازی‌های ویدیویی خدمات و ویژگی‌هایی را ارائه می‌کنند که دیگر جنبه‌های زندگی ما را نیز در برمی‌گیرد. به عنوان مثال بازی ویدیویی Roblox حتی میزبان رویدادهای مجازی مانند کنسرت‌ها و جلسات است. دیگر بازیکنان نیز تنها در این محیط بازی نمی‌کنند. در واقع بازی‌ها سایر فعالیت‌ها و بخش‌هایی از زندگی فضای مجازی افراد را به خود اختصاص داده‌اند. به عنوان مثال، در بازی آنلاین Fortnite بیش از دوازده میلیون بازیکن در تور مجازی موسیقی تراویس اسکات در محیط بازی شرکت کردند.
ارتباط رمزارزها و متاورس؛ چگونه این دو دنیا هم راستا خواهند بود؟
صنعت بازی، جنبه سه بعدی متاورس را فراهم می‌کند، اما قاعدتاً نمی‌تواند پوشش‌دهنده تمام بخش‌های زندگی واقعی در دنیای مجازی باشد. رمزارزها می‌توانند بخشی از نیازمندی‌های کلیدی مورد نیاز مانند گواهی دیجیتالی مالکیت، انتقال ارزش، حاکمیت و دسترسی را ارائه دهند. اما تمام این‌ها دقیقاً به چه معنا هستند؟
در آینده اگر کار یا معاشرت کنیم و یا حتی اقلام مجازی را در متاورس بخریم؛ به روشی قابل اطمینان برای نشان دادن مالکیت نیاز خواهیم داشت. ما همچنین باید با انتقال این اقلام و پول در اطراف متاورس احساس امنیت کنیم. همچنین اگر متاورس به بخش بزرگی از زندگی ما تبدیل شود؛ قطعاً تمایل خواهیم داشت که در تصمیم‌گیری‌های آن شرکت کنیم.
برخی از بازی‌های ویدیویی برای حل این مسائل، راه‌حل‌های اولیه‌ای ارائه کرده‌اند اما بسیاری از توسعه‌دهندگان از کریپتو و بلاک چین به‌عنوان گزینه‌ای بهتر یاد کرده‌اند. بلاک چین روشی غیرمتمرکز و شفاف‌تر را برای برخورد با این دست موضوعات ارائه می‌کند و این در حالی است که توسعه بازی‌های ویدیویی متمرکزتر است.
توسعه‌دهندگان بلاک چین همچنین از دنیای بازی‌های ویدیویی تأثیر می‌پذیرند. گیمیفیکیشن در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و GameFi بسیار رایج است. به نظر می‌رسد در آینده میان این دو به اندازه‌ای شباهت وجود داشته باشد که به سمت یکپارچه شدن پیش بروند.
مهم‌ترین امکاناتی که بلاک چین برای متاورس به ارمغان می‌آورد شامل:
۱. مدرک دیجیتالی مالکیت:
با داشتن یک کیف پول و با دسترسی به کلیدهای خصوصی آن، فوراً می‌توان مالکیت یک فعالیت یا یک دارایی را در بلاک چین اثبات کرد. به عنوان نمونه، برای نشان دادن مسئولیت‌پذیری در هنگام کار می‌توانید رونوشتی دقیق از تراکنش‌های خود در بلاک چین نشان بدهید. کیف پول یکی از امن‌ترین و قوی‌ترین روش‌ها برای ایجاد هویت دیجیتال و اثبات مالکیت است.
۲. قابلیت کلکسیون دیجیتال:
علاوه بر اثبات مالکیت همچنین می‌توان نشان داد که آیا یک کالا اصلی و منحصربه‌فرد است یا خیر. برای یک متاورس که به دنبال درهم‌آمیزی هرچه بیشتر فعالیت‌های زندگی واقعی در ساختار خود است، این جنبه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. از طریق NFT ها شما می‌توانید اشیایی بسازید که ۱۰۰٪ منحصربه‌فرد هستند و هرگز نمی‌توانند دقیقاً کپی یا جعل شوند. همچنین یک بلاک چین می‌تواند نشان‌دهنده مالکیت اقلام فیزیکی نیز باشد.
۳. انتقال ارزش:
متاورس به راهی برای انتقال ایمن ارزش نیاز دارد که کاربران به آن اعتماد دارند. ارزهای درون بازی در بازی‌های چندنفره از امنیت کمتری نسبت به رمزارزها در بلاک چین برخوردار هستند. اگر کاربران زمان زیادی را در متاورس بگذرانند و حتی در آنجا کسب درآمد کنند، به یک ارز قابل اعتماد نیاز خواهند داشت.
۴. حاکمیت:
توانایی کنترل قوانین و تعامل با متاورس نیز باید برای کاربران مهم باشد. در زندگی واقعی، ما می‌توانیم در شرکت‌ها حق رأی داشته باشیم و رهبران و دولت‌ها را انتخاب کنیم. متاورس همچنین به راه‌هایی برای اجرای حکمرانی منصفانه نیاز دارد و بلاک چین در حال حاضر یک روش اثبات‌شده برای انجام این کار ارائه می‌دهد.
۵. قابلیت دسترسی:
ساخت کیف پول برای همه افراد در سراسر جهان در بلاک چین‌های عمومی آزاد است. برخلاف حساب بانکی، نیازی به سپرده‌گذاری یا ارائه جزئیات برای افتتاح حساب نیست. همین امر آن را به یکی از دردسترس‌ترین راه‌ها برای مدیریت امور مالی و هویت دیجیتالی آنلاین تبدیل می‌کند.
۶. قابلیت تعامل و همکاری:
فناوری بلاک چین به طور مداوم سازگاری بین پلتفرم‌های مختلف را بهبود می‌بخشد. پروژه‌هایی مانند پولکادات Polkadot و اولنچ Avalanche امکان ایجاد بلاک چین‌های سفارشی را فراهم می‌کنند که می‌توانند با یکدیگر تعامل و همکاری داشته باشند. یک متاورس باید بتواند اتصال چندین پروژه را امکان‌پذیر کند و فناوری بلاک چین در حال حاضر راه‌حل‌هایی برای این مسئله ارائه داده است.
نمونه‌هایی از متاورس
در حالی که ما هنوز یک متاورس واحد با ویژگی‌های برشمرده شده نداریم، پلتفرم‌ها و پروژه‌های زیادی شبیه به متاورس داریم. به طور معمول این شبهه متاورس ها عمدتاً بخش NFTها و برخی دیگر از عناصر بلاک چین را در خود جای‌داده‌اند. برای نمونه:
-
سکند لایو SecondLive
SecondLive یک محیط مجازی سه بعدی است که در آن کاربران آواتارها را برای معاشرت، یادگیری و تجارت کنترل می‌کنند. این پروژه همچنین دارای یک بازار NFT برای مبادله اقلام کلکسیونی است.
-
اکسی اینفینیتی Axie Infinity
Axie Infinity یک بازی برای کسب درآمد است که به بازیکنان درون کشورهای درحال‌توسعه مانند ایران فرصتی برای کسب درآمد ثابت می‌دهد. با خرید یا هدیه گرفتن از سه موجود به نام Axies، یک بازیکن می‌تواند شروع به پرورش توکن SLP کند. زمانی که این توکن در بازار آزاد فروخته می‌شود، یک نفر بسته به میزان بازی و قیمت بازار می‌تواند تقریباً ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار درآمد داشته باشد.
در حالی که Axie Infinity یک کاراکتر سه بعدی یا آواتار منحصربه‌فرد را ارائه نمی‌دهد، اما به کاربران فرصتی برای تجربه کردن متاورس می‌دهد.
-
دسنترالند Decentraland
Decentraland یک دنیای دیجیتال و آنلاین است که عناصر اجتماعی را با ارزهای دیجیتال، NFTها و املاک مجازی درهم آمیخته است. علاوه بر این، بازیکنان نقش فعالی در اداره پلتفرم ایفا می‌کنند. مانند سایر بازی‌های بلاک چینی، NFT ها برای نمایش کلکسیون‌های لوازم‌آرایشی استفاده می‌شوند. همچنین برای خرید زمین در این بازی می‌توان از ارز دیجیتال MANA استفاده کرد. ترکیب همه این‌ها یک اقتصاد رمزنگاری پیچیده را ایجاد کرده است.
چه آینده‌ای را می‌توان برای متاورس متصور بود؟
فیس بوک یکی از جدی‌ترین گزینه‌ها برای ایجاد یک متاورس یکپارچه است. مارک زاکربرگ به صراحت به برنامه‌های خود برای استفاده از یک پروژه متاورس برای حمایت از دورکاری و بهبود فرصت‌های مالی برای مردم کشورهای درحال‌توسعه اشاره کرده است. مالکیت فیسبوک بر رسانه‌های اجتماعی، ارتباطات و پلتفرم‌های ارزهای دیجیتال فرصت مناسبی را برای ادغام تمام این محورها با یکدیگر در اختیار این شرکت قرار می‌دهد. سایر شرکت‌های بزرگ فناوری نیز ایجاد یک متاورس را در هدف‌های خود گنجانده‌اند، از جمله مایکروسافت، اپل و گوگل.
به نظر می‌رسد که در حال حاضر متاورس‌هایی که با اتکا به کریپتو و رمزنگاری در حال شکل‌گیری هستند، تمرکز خود را بر ادغام هرچه بیشتر بازارهای NFT و جهان‌های مجازی سه بعدی گذاشته‌اند. دارندگان NFT در حال حاضر می‌توانند کالاهای خود را در چندین بازار مانند OpenSea و BakerySwap بفروشند؛ اما همچنان جهان به یک پلت فرم سه بعدی محبوب برای این کار نیاز دارد. در یک نگاه کلی‌تر ممکن است در آینده توسعه‌دهندگان بلاک چین بتوانند اپلیکیشن‌های متاورس‌مانند محبوبی را با کاربرانی ارگانیک‌تر از یک غول بزرگ فناوری مانند فیسبوک به وجود آورند.
سخن پایانی
با اینکه برای ایجاد یک متاورس واحد و متحد راه زیادی در پیش است اما در حال حاضر هم می‌توان شاهد تحولاتی بود که نوید ایجاد یک متاورس را در آینده می‌دهد. به نظر می‌رسد که متاورس یکی دیگر از موارد استفاده علمی تخیلی از فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال باشد. اگرچه نمی‌توان با قاطعیت درباره آینده متاورسی جهان نظری داد اما در این میان می‌توان پروژه‌های شبه متاورس را تجربه کرد و از آن‌ها لذت برد.
